ISO is een van de drie pijlers van fotografie (de andere twee zijn sluitertijd en diafragma) en heeft een groot effect op je foto’s. ISO is de standaard die aangeeft hoe gevoelig de sensor van de camera is voor licht.

De beste ISO-waarde voor een foto met zo min mogelijk ruis is een foto met een lage ISO-waarde tussen de 100 en de 400 ISO.

In dit artikel geven ik antwoord op de vraag: Wat is ISO? Wat is de beste ISO-waarde, hoe maak je betere foto’s bij hoge ISO en wat is ISO in fotografie. Na het lezen weet je wat ISO-waarden zijn en en wanneer je welke ISO inzet bij het maken van je foto’s zodat je nooit meer in de fout gaat.

Wat is ISO?

ISO staat voor International Standards Organization, de afkorting voor het bedrijf dat waarden heeft gestandaardiseerd. De term ISO heeft dus niks met camera’s te maken.

In de fotografie is ISO de standaard die aangeeft hoe gevoelig de sensor van de camera is voor licht. Hoe hoger de ISO-waarde, hoe gevoeliger de sensor is voor licht. Dit betekent dat je in staat bent om foto’s te maken in situaties met weinig licht, zoals binnen, bij slecht weer of in het donker.

Op de vraag wat is ISO volgt al snel de vraag: wat is de beste ISO-waarde? Dat is afhankelijk van je diafragma en sluitertijd. Op een zonnige dag kan je goede foto’s maken met een ISO-waarde van 100 tot 400 ISO.

Maak je foto’s in de schemering, als het bewolkt is of binnen, dan zal je al snel naar ISO 800 of hoger moeten. Het voordeel van lage ISO-waarde is dat je minder ruis in je foto krijgt. Als je je foto afdrukt of inzoomt zul je minder korrels zien.

Elke camera heeft een ander bereik van ISO-waarden (ook wel ISO-snelheden genoemd) die je kan gebruiken. Veel voorkomende waarden zijn:

ISO 100 (lage ISO)
ISO 200
ISO 400
ISO 800
ISO 1600
ISO 3200
ISO 6400 (hoge ISO)

Simpel gezegd, als je je ISO-snelheid verdubbelt, verdubbelt de helderheid van de foto. Een foto bij ISO 400 is dus twee keer helderder dan ISO 200, die twee keer helderder is dan ISO 100.

ISO instellen

Hoe stel je de lichtgelovigheid van je camera in? Het wijzigen van ISO varieert van camera tot camera. Hier volgen een aantal veelvoorkomende manieren om de ISO te wijzigen:

Ga om te beginnen naar een modus waarin je zelf de ISO kunt selecteren zoals Handmatig, Sluiterprioriteit (tv ofS), Diafragmaprioriteit (Av of A).

Voor DSLR’s op instapniveau en spiegelloze camera’s moet je waarschijnlijk een menu openen (mogelijk het snelmenu) en ISO opzoeken. Selecteer de gewenste waarde of stel deze in op Auto zodat de camera de ISO waarde voor je instelt.

Voor duurdere camera’s kan er een speciale “ISO” knop op de camera zitten. Druk erop terwijl je aan een van de wielen draait om je ISO-instelling te wijzigen. Als je geen knop met het label “ISO” ziet, is het nog steeds mogelijk om zelf een knop toe te wijzen voor je ISO instellingen.

Andere camera’s hebben mogelijk een speciaal wiel waarop al verschillende ISO-instellingen zijn gemarkeerd. Dit maakt het nog eenvoudiger.
Raadpleeg de handleiding van je camera als je het nog steeds niet zeker weet. Het is de moeite waard om goed bekend te zijn met hoe je ISO-instelling snel kan wijzigen, aangezien je dit waarschijnlijk vrij vaak wilt aanpassen, vooral als je opnamen maakt bij weinig licht zonder statief of flitser.

Hoge ISO waarde

Een van de voordelen van het gebruik van een hoge ISO-waarde is dat je snellere sluitertijden kunt gebruiken, ook bij minder licht. Dit betekent dat je in staat bent om bewegende onderwerpen scherp te fotograferen, zelfs als je geen statief gebruikt. Denk bijvoorbeeld aan iemand die aan het sporten is, of een rijdende auto.

Niet elke camerasensor is even lichtgevoelig, wat er voor zorgt dat niet elke ISO waarde dezelfde hoeveelheid ruis geeft. Wist je dat de ruis niet bij elke camera evenredig toeneemt met het verhogen van je ISO?

In onderstaande grafiek zie je dat de sensor van de Sony A7 VI minder ruis heeft bij ISO 400 dan bij ISO 126, maar dat de ruis van de Fuji X-S10 en de Canon EOS M50 een andere lijn hebben. Kijk op photonstophotos.net, als je wilt weten hoe het ruisverloop bij jouw camera is.

Er is een nadeel aan het gebruik van een hoge ISO-waarden: ruis. Ruis is een soort van korreligheid die kan optreden in foto’s die zijn gemaakt met een hoge ISO-waarde. Dit kan het beeld minder gedetailleerd maken en de kleuren vervormen.

Door de ISO te verhogen verhoog je de lichtgevoeligheid van de sensor, maar niet het vermogen om het licht te verwerken. Fotografeer je bij weinig licht, dan is het lastig voor de sensor om dat licht om te zetten in het juiste signaal. Daar waar het verkeerd gaat ontstaat ruis. Vooral bij donkere stukken in de foto is dat goed te zien.

Als fotograaf, raad ik je aan om de ISO-waarde zo laag mogelijk te houden. gebruik bij het fotograferen van een zonsondergang een statief of zet je camera op een vaste ondergrond.

Bij een concert met weinig licht is het verstandig om de ISO-waarde op te voeren om snellere sluitertijden te kunnen gebruiken en bewegende onderwerpen scherp te houden. Het is dus altijd een compromis tussen de hoeveelheid ruis en de benodigde sluitertijd.

Door het gebruik van ruisreductie in Photoshop kan je ruis verminderen waardoor je zelfs bij een hogere ISO nog bruikbare foto’s krijgt. Wil je meer weten over fotograferen bij weinig licht, lees dan mijn 5 killer tips voor fotograferen bij weinig licht.

Soms ontkom je er niet aan dat de ISO-waarde van je camera omhoog moet, maar dat is niet erg. Denk er aan dat je beter een mooie foto kan hebben met een beetje ruis, dan helemaal geen foto.

Bij weinig licht is het wel belangrijk om de juiste balans te vinden tussen gebruik van een hoge ISO-waarde en een langere sluitertijd. Het is afhankelijk van je camera tot hoe ver je kunt gaan.

Door te testen met het instellen van de ISO-waarden op verschillende niveaus, en daarna het resultaat te bekijken, kan je leren waar de, voor jouw acceptabele, grens van je camera licht.

De auto ISO-functie op een fotocamera is een geweldige tool voor fotografen die snel willen werken en zich meer willen concentreren op de compositie van hun beelden. De functie stelt automatisch de ISO-waarde in op basis van de lichtomstandigheden, waardoor je gegarandeerd de beste instelingen hebt.

Hoef jij je alleen nog maar te concentreren op de creatieve keuze van sluitertijd en of diafragma. Hierdoor wordt er veel tijd bespaard en kun je sneller schakelen tussen verschillende situaties.

Bovendien zorgt de functie er voor dat je niet snel een fout maakt in de belichting, omdat de camera dit voor je doet. Dit is vooral handig als je snel moet schakelen tussen verschillende opnamen of situaties.

Daarnaast kan de auto ISO-functie ook een oplossing bieden voor fotografen die werken in situaties met snel veranderende lichtomstandigheden. Bijvoorbeeld als je fotografeert bij zonsondergang of bij een optreden waar het licht vaak verandert. Dit maakt het makkelijk om snel te reageren op veranderende lichtomstandigheden en ervoor te zorgen dat elke foto scherp en goed belicht is.

Experimenteer met de ISO-waarde in je fotografie. Probeer verschillende waardes en zie hoe dit de kwaliteit van je foto’s beïnvloedt. Het is een leerproces, maar als je het eenmaal onder de knie hebt, zul je merken dat je meer controle hebt over de uitkomst van je foto’s.